Cuộc chiến hợp đồng thuật toán giữa CEX và DEX: Phân tích so sánh Hyperliquid, Binance, OKX
Tháng 3 năm 2025, hợp đồng JELLYJELLY đã gây ra một cuộc hỗn loạn trên một nền tảng giao dịch phi tập trung. Chỉ trong vài giờ, giá hợp đồng tăng vọt 429%, sắp kích hoạt việc thanh lý quy mô lớn. Nếu việc thanh lý xảy ra, các vị thế bán khống sẽ bị đưa vào kho thanh khoản trên chuỗi, gây ra thiệt hại lớn. Trong khi đó, một sàn giao dịch tập trung hiếm khi đã nhanh chóng ra mắt giao dịch hợp đồng vĩnh viễn JELLYJELLY.
Vào thời điểm khủng hoảng sắp bùng phát, các xác nhận viên của nền tảng phi tập trung đã khẩn cấp bỏ phiếu can thiệp, buộc phải gỡ bỏ, đóng vị thế, và đóng băng giao dịch, gây ra sự hoài nghi về sàn giao dịch "phi tập trung".
Sự kiện này không chỉ trở thành tâm điểm bàn luận sôi nổi trong cộng đồng tiền điện tử, mà còn phơi bày một vấn đề cốt lõi: Giá cả trên nền tảng giao dịch phi tập trung được quyết định bởi cái gì? Ai thực sự chịu rủi ro? Thuật toán có thực sự trung lập?
Bài viết này sẽ lấy sự kiện này làm điểm khởi đầu, phân tích sự khác biệt về thuật toán trong cơ chế cốt lõi của hợp đồng vĩnh cửu giữa ba nền tảng lớn, đồng thời phân tích sâu sắc triết lý tài chính và cơ chế truyền dẫn rủi ro phía sau chúng. Chúng tôi sẽ khám phá cách mà các thuật toán khác nhau định hình phong cách giao dịch, phục vụ cho các loại người thao tác khác nhau, cũng như cách chúng ảnh hưởng đến vận mệnh của các nhà giao dịch trong cơn bão thị trường.
Đây không chỉ là phân tích công nghệ hợp đồng, mà còn là một cuộc so tài về ý tưởng thiết kế trật tự thị trường.
Tổng quan về giao dịch hợp đồng vĩnh viễn
Giao dịch hợp đồng vĩnh viễn chủ yếu được cấu thành từ ba yếu tố lớn:
Giá chỉ số: Theo dõi sự thay đổi giá trên thị trường giao ngay, là cơ sở lý thuyết.
Giá đánh dấu: được sử dụng để tính toán lợi nhuận và thua lỗ chưa thực hiện, thanh lý và các sự kiện quan trọng khác.
Tỷ lệ phí vốn: cơ chế kinh tế kết nối thị trường giao ngay và hợp đồng, hướng dẫn giá hợp đồng trở về giá giao ngay.
Kiểm soát thuật toán giá đánh dấu, bạn đã nắm được quyền sinh sát của giao dịch hợp đồng. Cốt lõi của nền tảng phi tập trung là đảm bảo rằng giá đánh dấu không bị thao túng và có thể xác minh.
So sánh thuật toán của ba nền tảng
Giá chỉ số/Giá oracle
Một nền tảng phi tập trung sử dụng giá oracle, được xây dựng bởi các nút xác thực, áp dụng phương pháp trung vị có trọng số để chống lại sự biến động cực đoan, tần suất cập nhật là 3 giây một lần. Thiết kế này tăng cường khả năng chống thao túng, nhưng tốc độ cập nhật lại chậm.
Cơ chế giá đánh dấu
Thuật toán giá đánh dấu của sàn giao dịch trung tâm A dựa trên trung bình giá mua/bán của hợp đồng trên thị trường, giá giao dịch và giá tác động. Giá tác động mô phỏng ảnh hưởng của lệnh thị trường lớn đến sổ lệnh, phản ánh chi phí thanh khoản thực tế. Kết hợp với xử lý trung bình động theo chỉ số, giúp giá đánh dấu biến động một cách ổn định, phù hợp với việc phân bổ vốn lớn một cách ổn định.
Một sàn giao dịch tập trung B chỉ sử dụng giá giữa của lệnh mua một/bán một trên sổ lệnh làm nguồn giá đánh dấu, rất nhạy cảm với các giao dịch nhỏ, tính biến động cao nhưng tốc độ hồi phục giá nhanh, phù hợp cho giao dịch tần suất cao và giao dịch ngắn hạn.
Một nền tảng phi tập trung đã tích hợp nhiều nguồn giá: giá từ oracle và trung bình động theo chỉ số của chênh lệch giá trong hợp đồng, giá mua bán cuối cùng trong nền tảng và giá trung vị của nhiều sàn giao dịch tập trung, giá trung bình gia quyền của các hợp đồng vĩnh viễn. Người xác thực có trách nhiệm cập nhật giá và thực hiện xác minh tính nhất quán, nâng cao khả năng chống thao túng.
Thuật toán phí vốn
Một nền tảng phi tập trung đã giới thiệu chỉ số chênh lệch giá dựa trên mô hình hiện có, lấy mẫu mỗi 5 giây, tính toán theo giá trung bình hàng giờ, nhằm ngăn chặn biến động mạnh trong thời gian ngắn. Để bù đắp cho nhược điểm giá quay trở lại chậm, đã áp dụng mức phí vốn cao ( tối đa 4%/giờ ), tính phí vốn dựa trên giá oracle, thu phí thường xuyên theo giờ và các biện pháp khác.
Tỷ lệ phí vốn của một sàn giao dịch tập trung A phụ thuộc vào chu kỳ thanh toán dài (8 giờ ), kết hợp với độ sâu sổ lệnh và lãi suất cho vay để cung cấp chi phí vốn ổn định và có thể dự đoán cho các nhà đầu tư tổ chức.
Thuật toán của sàn giao dịch tập trung B tương đối đơn giản, dựa trên sự chênh lệch giá của sổ lệnh, biến động lớn, phù hợp với chiến lược tích cực.
Chiến lược giao dịch và triết lý tài chính phù hợp với các nền tảng khác nhau
Sàn giao dịch phi tập trung A: Thiết kế của những người lý trí trong hệ thống
Triết lý cốt lõi: làm cho thị trường có thể dự đoán
Cơ chế: Giá đánh dấu mượt mà, mô hình tỷ lệ phí vốn tinh vi, đệm rủi ro đa lớp
Thích hợp: Các nhà đầu tư tổ chức và nhà giao dịch trung và dài hạn tìm kiếm lợi nhuận ổn định
Thiết kế của những người có khả năng giao dịch tại một sàn giao dịch tập trung B
Triết lý cốt lõi: Thị trường là sự phản ánh của nhân tính
Cơ chế: Giá đánh dấu nhạy cảm, tỷ lệ phí vốn dao động mạnh, thanh lý nhanh chóng
Phù hợp: nhà giao dịch tần suất cao, nhà giao dịch ngắn hạn, giỏi trong việc nắm bắt sai lệch giá tức thời
Một nền tảng phi tập trung: Thiết kế của những người theo chủ nghĩa cấu trúc trên chuỗi
Tư tưởng cốt lõi: Thuật toán thiết lập trật tự
Cơ chế: giá đồng thuận của người xác thực, thanh toán minh bạch trên chuỗi, tỷ lệ phí vốn cao.
Phù hợp: Những nhà giao dịch theo đuổi mã có thể xác minh và quản trị phân tán
Kết luận
Các thiết kế thuật toán hợp đồng khác nhau phản ánh những hiểu biết khác nhau về bản chất của thị trường. Một số hệ thống theo đuổi sự ổn định, một số chấp nhận sự biến động, và một số cố gắng thiết lập các cơ chế tin cậy mới thông qua mã trên chuỗi. Tuy nhiên, trong những điều kiện thị trường cực đoan, sự can thiệp của con người vẫn khó có thể tránh khỏi, nhắc nhở chúng ta cần tìm kiếm sự cân bằng giữa thuật toán và bản chất con người.
Trong tương lai, thuật toán sẽ tiếp tục ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường tài chính. Nhưng chúng ta cũng cần nhận ra rằng, đằng sau mỗi thuật toán đều ẩn chứa những đánh giá về giá trị. Bất kể lựa chọn hệ thống giao dịch nào, các nhà giao dịch đều cần phải chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình và duy trì sự tôn trọng đối với thị trường.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
CEX và DEX hợp đồng thuật toán đại PK: Ba nền tảng ảnh hưởng như thế nào đến vận mệnh giao dịch của bạn
Cuộc chiến hợp đồng thuật toán giữa CEX và DEX: Phân tích so sánh Hyperliquid, Binance, OKX
Tháng 3 năm 2025, hợp đồng JELLYJELLY đã gây ra một cuộc hỗn loạn trên một nền tảng giao dịch phi tập trung. Chỉ trong vài giờ, giá hợp đồng tăng vọt 429%, sắp kích hoạt việc thanh lý quy mô lớn. Nếu việc thanh lý xảy ra, các vị thế bán khống sẽ bị đưa vào kho thanh khoản trên chuỗi, gây ra thiệt hại lớn. Trong khi đó, một sàn giao dịch tập trung hiếm khi đã nhanh chóng ra mắt giao dịch hợp đồng vĩnh viễn JELLYJELLY.
Vào thời điểm khủng hoảng sắp bùng phát, các xác nhận viên của nền tảng phi tập trung đã khẩn cấp bỏ phiếu can thiệp, buộc phải gỡ bỏ, đóng vị thế, và đóng băng giao dịch, gây ra sự hoài nghi về sàn giao dịch "phi tập trung".
Sự kiện này không chỉ trở thành tâm điểm bàn luận sôi nổi trong cộng đồng tiền điện tử, mà còn phơi bày một vấn đề cốt lõi: Giá cả trên nền tảng giao dịch phi tập trung được quyết định bởi cái gì? Ai thực sự chịu rủi ro? Thuật toán có thực sự trung lập?
Bài viết này sẽ lấy sự kiện này làm điểm khởi đầu, phân tích sự khác biệt về thuật toán trong cơ chế cốt lõi của hợp đồng vĩnh cửu giữa ba nền tảng lớn, đồng thời phân tích sâu sắc triết lý tài chính và cơ chế truyền dẫn rủi ro phía sau chúng. Chúng tôi sẽ khám phá cách mà các thuật toán khác nhau định hình phong cách giao dịch, phục vụ cho các loại người thao tác khác nhau, cũng như cách chúng ảnh hưởng đến vận mệnh của các nhà giao dịch trong cơn bão thị trường.
Đây không chỉ là phân tích công nghệ hợp đồng, mà còn là một cuộc so tài về ý tưởng thiết kế trật tự thị trường.
Tổng quan về giao dịch hợp đồng vĩnh viễn
Giao dịch hợp đồng vĩnh viễn chủ yếu được cấu thành từ ba yếu tố lớn:
Giá chỉ số: Theo dõi sự thay đổi giá trên thị trường giao ngay, là cơ sở lý thuyết.
Giá đánh dấu: được sử dụng để tính toán lợi nhuận và thua lỗ chưa thực hiện, thanh lý và các sự kiện quan trọng khác.
Tỷ lệ phí vốn: cơ chế kinh tế kết nối thị trường giao ngay và hợp đồng, hướng dẫn giá hợp đồng trở về giá giao ngay.
Kiểm soát thuật toán giá đánh dấu, bạn đã nắm được quyền sinh sát của giao dịch hợp đồng. Cốt lõi của nền tảng phi tập trung là đảm bảo rằng giá đánh dấu không bị thao túng và có thể xác minh.
So sánh thuật toán của ba nền tảng
Giá chỉ số/Giá oracle
Một nền tảng phi tập trung sử dụng giá oracle, được xây dựng bởi các nút xác thực, áp dụng phương pháp trung vị có trọng số để chống lại sự biến động cực đoan, tần suất cập nhật là 3 giây một lần. Thiết kế này tăng cường khả năng chống thao túng, nhưng tốc độ cập nhật lại chậm.
Cơ chế giá đánh dấu
Thuật toán giá đánh dấu của sàn giao dịch trung tâm A dựa trên trung bình giá mua/bán của hợp đồng trên thị trường, giá giao dịch và giá tác động. Giá tác động mô phỏng ảnh hưởng của lệnh thị trường lớn đến sổ lệnh, phản ánh chi phí thanh khoản thực tế. Kết hợp với xử lý trung bình động theo chỉ số, giúp giá đánh dấu biến động một cách ổn định, phù hợp với việc phân bổ vốn lớn một cách ổn định.
Một sàn giao dịch tập trung B chỉ sử dụng giá giữa của lệnh mua một/bán một trên sổ lệnh làm nguồn giá đánh dấu, rất nhạy cảm với các giao dịch nhỏ, tính biến động cao nhưng tốc độ hồi phục giá nhanh, phù hợp cho giao dịch tần suất cao và giao dịch ngắn hạn.
Một nền tảng phi tập trung đã tích hợp nhiều nguồn giá: giá từ oracle và trung bình động theo chỉ số của chênh lệch giá trong hợp đồng, giá mua bán cuối cùng trong nền tảng và giá trung vị của nhiều sàn giao dịch tập trung, giá trung bình gia quyền của các hợp đồng vĩnh viễn. Người xác thực có trách nhiệm cập nhật giá và thực hiện xác minh tính nhất quán, nâng cao khả năng chống thao túng.
Thuật toán phí vốn
Một nền tảng phi tập trung đã giới thiệu chỉ số chênh lệch giá dựa trên mô hình hiện có, lấy mẫu mỗi 5 giây, tính toán theo giá trung bình hàng giờ, nhằm ngăn chặn biến động mạnh trong thời gian ngắn. Để bù đắp cho nhược điểm giá quay trở lại chậm, đã áp dụng mức phí vốn cao ( tối đa 4%/giờ ), tính phí vốn dựa trên giá oracle, thu phí thường xuyên theo giờ và các biện pháp khác.
Tỷ lệ phí vốn của một sàn giao dịch tập trung A phụ thuộc vào chu kỳ thanh toán dài (8 giờ ), kết hợp với độ sâu sổ lệnh và lãi suất cho vay để cung cấp chi phí vốn ổn định và có thể dự đoán cho các nhà đầu tư tổ chức.
Thuật toán của sàn giao dịch tập trung B tương đối đơn giản, dựa trên sự chênh lệch giá của sổ lệnh, biến động lớn, phù hợp với chiến lược tích cực.
Chiến lược giao dịch và triết lý tài chính phù hợp với các nền tảng khác nhau
Sàn giao dịch phi tập trung A: Thiết kế của những người lý trí trong hệ thống
Thiết kế của những người có khả năng giao dịch tại một sàn giao dịch tập trung B
Một nền tảng phi tập trung: Thiết kế của những người theo chủ nghĩa cấu trúc trên chuỗi
Kết luận
Các thiết kế thuật toán hợp đồng khác nhau phản ánh những hiểu biết khác nhau về bản chất của thị trường. Một số hệ thống theo đuổi sự ổn định, một số chấp nhận sự biến động, và một số cố gắng thiết lập các cơ chế tin cậy mới thông qua mã trên chuỗi. Tuy nhiên, trong những điều kiện thị trường cực đoan, sự can thiệp của con người vẫn khó có thể tránh khỏi, nhắc nhở chúng ta cần tìm kiếm sự cân bằng giữa thuật toán và bản chất con người.
Trong tương lai, thuật toán sẽ tiếp tục ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường tài chính. Nhưng chúng ta cũng cần nhận ra rằng, đằng sau mỗi thuật toán đều ẩn chứa những đánh giá về giá trị. Bất kể lựa chọn hệ thống giao dịch nào, các nhà giao dịch đều cần phải chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình và duy trì sự tôn trọng đối với thị trường.