Ethereum kurucusu Vitalik Buterin, blog yazısında ilginç bir düşünce tarzı önerdi: blok zinciri projelerinin Merkeziyetsizlik derecesi ve güvenliğini nasıl değerlendirebiliriz? "Çıkış testi" ve "iç saldırı testi" olmak üzere iki yöntem önerdi.
"İç saldırı testi", sisteme aktif olarak saldırı düzenlemek, olası zararları gözlemlemek ve potansiyel açıkları tespit etmek anlamına gelir. "Ayrılma testi" ise, projenin merkezi altyapıya olan bağımlılık derecesini kontrol etmek için kullanılan yenilikçi bir düşünme aracıdır; merkeziyetsizlik projelerinin değerlendirilmesinde önemli bir gösterge olarak hizmet edebilir ve hatta bir risk derecelendirme aracı olarak gelişebilir.
"Testten Ayrılmanın" Temel İlkesi
"Testten Ayrılma"nın temel sorusu şudur: Eğer proje ekibi ve sunucular aniden kaybolursa, uygulama normal bir şekilde çalışmaya devam edebilir mi? Bu test, bir Web3 projesinin, platformunun veya protokolünün gerçekten bağımsız çalışma yeteneğine ve sürdürülebilirlik değerine sahip olup olmadığını değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Proje geliştirme, ekonomik model ve topluluk yönetimi gibi birçok açıdan, "testten çıkmak" aşağıdaki düşünceleri tetikleyebilir:
Proje, geliştirme ekibi dağıldıktan sonra devam edebilir mi?
Projeyi devralabilecek aktif bir topluluk var mı?
Kod açık kaynak mı ve geliştiricilerin sürekli iyileştirmesini çekiyor mu?
Merkeziyetsizlik için yeterli doğrulayıcı düğüm veya topluluk desteği var mı?
Projenin sürdürülebilir bir ekonomik modeli ve kullanım senaryoları var mı?
Varlık değer artışı spekülasyona veya merkezi kontrolüne mi bağlı?
Adil bir karar alma katılım mekanizması var mı?
Sorun, merkeziyetsizlik olmadan çözülebilir mi?
Yönetişim az sayıda çekirdek üyeye mi bağlı, yoksa geniş bir topluluk katılımı temeli mi var?
"Testten Ayrılmanın" Önemi
Eğer bir proje kurucu ekibe veya belirli bir kişiye aşırı derecede bağımlıysa veya ağ sabit sunuculara veri işlemek zorundaysa, o zaman esasen hâlâ Merkeziyetsizliktir. Bu, projenin uzun vadeli sürdürülebilirliğini, değerini ve sansüre karşı dayanıklılığını ile risklere karşı dayanıklılığını etkileyebilir.
"Testten ayrılma", projenin veya ağın merkeziyetsiz altyapısına olan gerçek bağımlılık derecesini açığa çıkarabilir ve iyileştirme için yön sağlamakta. Bu düşünce aracı, sağlam bir "Merkeziyetsizlik" teknolojik felsefesine dayanmaktadır.
Merkeziyetsizliğin önemi aşağıdaki birkaç alanda ortaya çıkmaktadır:
Hata toleransını artırma: Merkeziyetsizlik sistemleri birden fazla bağımsız bileşenden oluşur, aynı anda arızalanma olasılığı daha düşüktür.
Saldırıya karşı dayanıklılığı artırma: Merkeziyetsizlik sistemi, hassas bir merkez noktasının olmaması nedeniyle saldırı ve manipülasyon maliyetlerini artırır.
Komplo ve işbirliğini önleme: Merkeziyetsiz sistemlerde, katılımcıların kendi çıkarları için başkalarının çıkarlarını zedelemesi daha maliyetlidir.
"Testten Çıkma"nın Pratikteki Uygulamaları
Bitcoin, "çıkış testini" geçtiği düşünülebilir: Satoshi Nakamoto'nun kimliği belirsiz olsa da, Bitcoin hala merkeziyetsiz ağ ve küresel geliştiricilere dayanarak gelişmeye devam ediyor.
Ethereum ekosisteminde, Vitalik Buterin çoğu Rollup projesinin henüz olgunlaşmadığını ve hâlâ operasyonlarını güvence altına almak için "Training Wheels" (destek araçları) kullandığını belirtti. Bu durum, projelerin "insani müdahale"ye olan bağımlılık derecesini yansıtır ve potansiyel riskleri ima eder.
Buna dayanarak, topluluk farklı Layer2 projelerinin risk seviyelerini değerlendirmek için bir Layer2 risk derecelendirme göstergesi geliştirdi. Bu derecelendirme yöntemi, "testten çıkma" düşüncesinin bir uzantısı ve pratik uygulaması olarak görülebilir.
Daha geniş bir açıdan bakıldığında, "testten çıkma" çeşitli merkeziyetsizlik uygulamalarının (Web3 cüzdanları, oyunlar, DeFi vb.) merkeziyetsizlik derecelerini ve sürdürülebilirlik potansiyellerini değerlendirmek için kapsamlı bir risk derecelendirme aracı haline daha da gelişebilir.
Blok zinciri dünyasında, "konsensüs standartları" oluşturmak gerçek merkeziyetsizlik sağlamak için hayati öneme sahiptir. Bu standartlar sadece projeler arasında sağlıklı bir rekabeti teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda tüm ekosistemi daha merkeziyetsiz ve daha dayanıklı bir yöne doğru yönlendirebilir.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Vitalik, "testten ayrılma" önerisiyle blok zinciri projelerinin merkeziyetsizlik derecesini değerlendirdi.
Merkeziyetsizlik projelerini değerlendirme anahtarı: "Testten Ayrılma"
Ethereum kurucusu Vitalik Buterin, blog yazısında ilginç bir düşünce tarzı önerdi: blok zinciri projelerinin Merkeziyetsizlik derecesi ve güvenliğini nasıl değerlendirebiliriz? "Çıkış testi" ve "iç saldırı testi" olmak üzere iki yöntem önerdi.
"İç saldırı testi", sisteme aktif olarak saldırı düzenlemek, olası zararları gözlemlemek ve potansiyel açıkları tespit etmek anlamına gelir. "Ayrılma testi" ise, projenin merkezi altyapıya olan bağımlılık derecesini kontrol etmek için kullanılan yenilikçi bir düşünme aracıdır; merkeziyetsizlik projelerinin değerlendirilmesinde önemli bir gösterge olarak hizmet edebilir ve hatta bir risk derecelendirme aracı olarak gelişebilir.
"Testten Ayrılmanın" Temel İlkesi
"Testten Ayrılma"nın temel sorusu şudur: Eğer proje ekibi ve sunucular aniden kaybolursa, uygulama normal bir şekilde çalışmaya devam edebilir mi? Bu test, bir Web3 projesinin, platformunun veya protokolünün gerçekten bağımsız çalışma yeteneğine ve sürdürülebilirlik değerine sahip olup olmadığını değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Proje geliştirme, ekonomik model ve topluluk yönetimi gibi birçok açıdan, "testten çıkmak" aşağıdaki düşünceleri tetikleyebilir:
"Testten Ayrılmanın" Önemi
Eğer bir proje kurucu ekibe veya belirli bir kişiye aşırı derecede bağımlıysa veya ağ sabit sunuculara veri işlemek zorundaysa, o zaman esasen hâlâ Merkeziyetsizliktir. Bu, projenin uzun vadeli sürdürülebilirliğini, değerini ve sansüre karşı dayanıklılığını ile risklere karşı dayanıklılığını etkileyebilir.
"Testten ayrılma", projenin veya ağın merkeziyetsiz altyapısına olan gerçek bağımlılık derecesini açığa çıkarabilir ve iyileştirme için yön sağlamakta. Bu düşünce aracı, sağlam bir "Merkeziyetsizlik" teknolojik felsefesine dayanmaktadır.
Merkeziyetsizliğin önemi aşağıdaki birkaç alanda ortaya çıkmaktadır:
Hata toleransını artırma: Merkeziyetsizlik sistemleri birden fazla bağımsız bileşenden oluşur, aynı anda arızalanma olasılığı daha düşüktür.
Saldırıya karşı dayanıklılığı artırma: Merkeziyetsizlik sistemi, hassas bir merkez noktasının olmaması nedeniyle saldırı ve manipülasyon maliyetlerini artırır.
Komplo ve işbirliğini önleme: Merkeziyetsiz sistemlerde, katılımcıların kendi çıkarları için başkalarının çıkarlarını zedelemesi daha maliyetlidir.
"Testten Çıkma"nın Pratikteki Uygulamaları
Bitcoin, "çıkış testini" geçtiği düşünülebilir: Satoshi Nakamoto'nun kimliği belirsiz olsa da, Bitcoin hala merkeziyetsiz ağ ve küresel geliştiricilere dayanarak gelişmeye devam ediyor.
Ethereum ekosisteminde, Vitalik Buterin çoğu Rollup projesinin henüz olgunlaşmadığını ve hâlâ operasyonlarını güvence altına almak için "Training Wheels" (destek araçları) kullandığını belirtti. Bu durum, projelerin "insani müdahale"ye olan bağımlılık derecesini yansıtır ve potansiyel riskleri ima eder.
Buna dayanarak, topluluk farklı Layer2 projelerinin risk seviyelerini değerlendirmek için bir Layer2 risk derecelendirme göstergesi geliştirdi. Bu derecelendirme yöntemi, "testten çıkma" düşüncesinin bir uzantısı ve pratik uygulaması olarak görülebilir.
Daha geniş bir açıdan bakıldığında, "testten çıkma" çeşitli merkeziyetsizlik uygulamalarının (Web3 cüzdanları, oyunlar, DeFi vb.) merkeziyetsizlik derecelerini ve sürdürülebilirlik potansiyellerini değerlendirmek için kapsamlı bir risk derecelendirme aracı haline daha da gelişebilir.
Blok zinciri dünyasında, "konsensüs standartları" oluşturmak gerçek merkeziyetsizlik sağlamak için hayati öneme sahiptir. Bu standartlar sadece projeler arasında sağlıklı bir rekabeti teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda tüm ekosistemi daha merkeziyetsiz ve daha dayanıklı bir yöne doğru yönlendirebilir.