Nike RTFKT NFT davası: Web3 alanında bir dönüm noktası olayı

RTFKT, 2021'de Nike tarafından satın alınan bir dijital moda ve teknoloji şirketidir. Şirket, ikonik Swoosh desenine sahip NFT dijital ve fiziksel spor ayakkabılar piyasaya sürdü, ancak 3 Aralık 2024'te faaliyetlerini kapattığını duyurdu. RTFKT, 2021'de platformda 10.000 dolarlık spor ayakkabı satışına başlayarak NFT pazarına girdi ve hızlı bir şekilde Ethereum tabanlı büyük bir NFT ve fiziksel koleksiyon ekosistemi kurdu, bu süreçte tanınmış sanatçılarla işbirliği yaptı.

2024 yılı sonunda, bir spor markası devi 5 milyon dolarlık bir toplu davayla karşı karşıya. Davacı taraf, şirketin satın aldığı NFT markasının sahipleri, bu şirketin marka etkisini ve uzun vadeli vizyonunu kullanarak NFT'leri pompaladığını, ancak sonunda projeyi "sessizce terk ettiğini" iddia ederek sözde "yumuşak halı çekme" eyleminde bulunduğunu belirtiyor.

Bu dava, kripto dünyasının en çok dikkat çeken hukuki savaşlarından biri haline geldi ve Amerika'daki mahkemelerin NFT'nin doğası ve marka sorumluluğunu sistematik olarak inceleyeceği önemli bir emsal oluşturabilir. Bu durum, Web3 sektöründe geleneksel işletmelerin uyum sınırlarını derinden etkileyecektir.

"Yumuşak rug" tanımı

Deneyimli kripto avukatı Carlo D'Angelo, bu tür davaların anahtarının, "yumuşak rug pull"un şiddetli bir satış değil, proje ekibinin kademeli olarak, ancak öznel bir niyet veya önemli bir ihmal ile belirlenen gelişim yolundan sapması olduğunu belirtiyor. Bu durum, başlangıçta hayal gücü olan NFT'lerin zamanla değer kaybetmesine neden oluyor.

Davalı (NFT sahibi) şunları iddia edecektir: Şirketin marka tanıtımı, kullanıcıların projenin sürdürülebilir olacağına dair makul bir beklentiye sahip olmasını sağladı; şirket nihayet projeyi kapattığında, bu durum aslında zarara yol açtı.

Sanık şirket ise savunma yapabilir:

• NFT'leri "koleksiyon nesneleri"dir, menkul kıymet değildir;
• Şirketin ticari olarak sürdürülebilir olmayan bir projeyi süresiz olarak işletme yasal yükümlülüğü yoktur.

"Kaydettirilmemiş Menkul Kıymetler" ile ilgili mi?

Mevcut ABD menkul kıymetler yasasının belirleme standartlarına (yani "Howey testi") göre, mahkeme bu NFT'lerin bir "yatırım sözleşmesi" olarak satılıp satılmadığını değerlendirecektir.

Carlo D'Angelo, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC) şu anda kripto para politikalarında daha esnek bir yaklaşım benimsemesine rağmen, mahkemelerin ilgili önceki davalara dayanarak bağımsız bir şekilde karar vereceğini ve SEC'in görüşüne tabi olmayacağını belirtti.

Bu, davacının bu NFT'lerin menkul kıymetlere ait olduğunu kanıtlamak istemesi durumunda, zor bir süreçle karşılaşacağı anlamına geliyor.

Şirket tüketicileri yanıltıyor mu?

Bu dava sadece "menkul kıymetler yasası" davacılık mantığına dayanmaz, davacı ekibi ayrıca "çift yol" stratejisi de kullanmıştır:

• Bir yandan şirketin NFT'leri tanıtırken yeterli açıklama yapmadığını iddia ediyor;
• Diğer yandan, New York ve Kaliforniya gibi eyaletlerin tüketici koruma yasalarına atıfta bulunarak, şirketin vaat ettiği "gelecekte kullanılabilirlik ve sürekli destek" sözlerinin yerine getirilmediğini suçluyor.

Bu strateji, "menkul kıymet belirlemesi" kazanamasa bile, tüketici koruma açısından tazminat talep etme konusunda başarılı olabilir.

Proje kapanması kritik bir kanıt mı oldu?

Bir ölçüde, evet. Markanın resmi kapatılması, davacı tarafından şirketin projeden vazgeçmesi ve tanıtımın ihlali olarak görülen önemli bir gerçek olarak değerlendirilmektedir. NFT sahipleri, bu dijital varlıkları satın alma nedenlerinin, şirketin bu ekosisteme kaynak yatırmaya ve desteklemeye devam edeceği "makul bir beklentiye" dayandığını düşünmektedir.

Davanın sonucu tüm Web3 dünyasını nasıl etkileyecek?

Carlo D'Angelo'nun tahmini: Mahkemenin "menkul kıymet taleplerini" reddetmesi mümkün, ancak davacıların "tüketici hakları" düzeyinde kısmi bir zafer elde etme olasılığı dışlanmıyor.

Sonuç ne olursa olsun, bu dava marka tarafı için bir uyarıdır:

• Eğer davacı kazanırsa, işletmelerin Web3 dünyasındaki davranışları daha sıkı bir şekilde incelenecektir;
• Şirketler, gelecekte NFT'leri piyasaya sürdüklerinde, uzun vadede yerine getirilmesi zor olan "sürekli destek" veya "gelecek işlevler" gibi taahhütlerden kaçınmalıdır;
• Hatta markanın genel olarak NFT'ye olan yatırım isteğinin azalmasına yol açabilir.

Sonuç

Bu NFT davası sıradan bir hukuki anlaşmazlık değildir, Web3 dünyasına aşağıdaki üç derin etkiyi getirecektir:

1. NFT'nin menkul kıymet olarak yargısal belirlenmesi;
2. Geleneksel markalar dijital varlıklar için uzun vadeli sorumluluk almalı mı;
3. Şirketler Web3'te yenilik ile hukuki riskleri nasıl dengeleyebilir.

Gelecekte, belki de her "mint now, roadmap later" NFT projesi, daha fazla sorumlulukla karşı karşıya kalacaktır.